Ośrodek Kultury w Mirosławcu

Godziny otwarcia wystawy pn. Muzeum Walk o Wał Pomorski
Ze względu na rozpoczynający się remont Ośrodka Kultury w Mirosławcu oraz Biblioteki Publicznej w Mirosławcu stała wystawa pn. Muzeum Walk o Wał Pomorski zostaje zamknięta do czasu zakończenia remontu. 

W Muzeum Walk o Wał Pomorski można nabyć przewodniki:
Wokół Wału Pomorskiego – historia, legendy, ciekawostki.  Tom II  – Jastrowie, Mirosławiec, Tuczno, Człopa
oraz
Wokół Wału Pomorskiego – historia, legendy, ciekawostki.  Tom III  – Gmina Biały Bór, Miasto Szczecinek, Gmina Borne Sulinowo
autorstwa Jarosława Leszczełowskiego.

Cena: 40 zł

Zapraszamy  również do zapoznania się z przewodnikiem o muzeach zachodniopomorskich – Zachodniopomorskie muzea wojskowe na szlaku 1. Armii Wojska Polskiego  oraz przewodnikiem Mirosławiec, historia, legendy, ciekawostki

Okres poprzedzający czas powstania muzeum, to bardzo ważne wydarzenia zarówno w kraju, jak i za granicą. Począwszy od roku 1980, w którym dochodzi do licznych wystąpień robotniczych w Gdańsku i na Górnym Śląsku, rosną niepokoje społeczne wewnątrz kraju spowodowanie między innymi brakiem podstawowych produktów przemysłowych i spożywczych.  Sytuacja w kraju jest bardzo zła. Dochodzi do internowania czołowych przywódców robotniczych, działaczy i wszystkich osób w sposób negatywny odnoszących się do istniejącej władzy i ustroju. Mnożą się represje wobec pracowników, nadal dochodzi do wystąpień, zarówno na Wybrzeżu jak i na Śląsku. Brakuje nie tylko podstawowych produktów żywnościowych, ale i środków na nowe inwestycje. Rząd tworzy kolejne plany gospodarcze i szuka drogi wyjścia z zapaści. W tych warunkach szczególnie trudno o pozyskanie funduszy na nowe inwestycje w małych gminach i powiatach.
Podobna sytuacja zaistniała w Mirosławcu. Każda nowa inwestycja gminna wymagała dużych nakładów finansowych oraz aprobaty Gminnej Rady Narodowej zatwierdzającej plany budżetowe na konkretny rok lub okres, następnie należało uzyskać potwierdzenie władz wojewódzkich. Mimo wielu pomysłów rodzących się na szczeblu gminnym brakowało przede wszystkim tak zwanych „mocy przerobowych”. Wynikało to głównie z małej ilości firm prywatnych i jednocześnie słabości firm państwowych.
W takich właśnie warunkach na początku 1983 roku w gronie gminnym dyskutowano o od dawna planowanym remoncie domu kultury, poszerzeniu głównej drogi przebiegającej przez centrum miasta, budowie przedszkola, rozbudowie szkoły podstawowej i innych ważnych, niezbędnych dla miasta inwestycjach. Naczelnikiem gminy był wówczas Stanisław Baćkowski, inicjator i merytoryczny nadzorca wielu ważnych pomysłów dla miasta Mirosławca.
W marcu 1983 r., zwrócił się do wojewody pilskiego Bogdana Dymarka z prośbą o dofinansowanie wspomnianych wcześniej zamierzeń ze szczególnym uwzględnieniem remontu domu kultury, który wymagał gruntownego odnowienia. Decyzja była pomyślna dla naczelnika i radnych z Mirosławca, jednak wojewoda w zamian za pomoc finansową zaproponował, a raczej postawił warunek – „my wam pomożemy finansowo, a wy wybudujecie muzeum”. Istnieją również przesłanki świadczące o tym, że zamysł utworzenia muzeum w Mirosławcu istniał znacznie wcześniej a zainspirowany był przez kogoś z Pomorskiego Okręgu Wojskowego (pułk. Zbigniew Blechman ?). Na najbliższej sesji Gminnej Rady Narodowej, a był to początek kwietnia 1983 r., przedyskutowano ambitne zamierzenia. Pomysł został zaakceptowany jednomyślnie i niezwłocznie rozpoczęto przygotowania do realizacji inwestycji.
Pierwsze prace związane z budową Muzeum Walk o Wał Pomorski ruszyły w czerwcu 1983 r. W miejscu, gdzie wcześniej istniał zwykły skwerek powstać miała wizytówka miasta a nawet regionu. Projekt architektoniczny zainicjowano przy udziale architektów z Piły. Główny nadzór nad projektem pełnił pan Der, jednocześnie sprawujący obowiązki Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Pile. Przy urzędzie Naczelnika Miasta i Gminy powstał specjalny zespół zajmujący się planowaniem i nadzorem nad prowadzonymi pracami.
Termin oddania muzeum do użytku publicznego wyznaczono na 12 października 1983 r., zbiegający się z obchodami 40. rocznicy powstania Ludowego Wojska Polskiego. Niestety nie udało się wykończyć całego budynku, mimo wielkich starań. Przygotowano więc tylko górną kondygnację a część podziemną umiejętnie zabudowano, tak aby nie rzucała się w oczy. Na tym zakończył się główny etap prac budowlanych. Aby doszło do otwarcia w pełni przygotowanego muzeum sztab ludzi najróżniejszymi metodami gromadził eksponaty. Działały w tym kierunku zarówno władze gminne, wojewódzkie jak i społecznie osoby prywatne. Już wówczas zatrudniono kilkuosobowy personel, jako etatowych pracowników muzeum.
W telewizji ogólnopolskiej (program I), nadano komunikat wystosowany do byłych żołnierzy, członków ZBOWID, aby przekazywali pamiątki wiążące się z wyzwalaniem Wału Pomorskiego, lub też związanych z zakończoną wojną. Z Wrocławia przybyli wojskowi specjaliści zajmujący się snycerstwem. Przygotowali wspaniałe imitacje zbroi średniowiecznej oraz różnego rodzaju elementy dekoracyjne. Sporządzono zestaw fotogramów, kopie historycznych sztandarów Ludowego Wojska Polskiego. Przygotowano makietę imitującą działania na obszarze umocnień Wału Pomorskiego. Wykonała ją Jednostka Wojskowa 1440 z Torunia. Centralnym obiektem ekspozycji uczyniono dioramę (9 x 3,5 m), wykonaną przez artystę malarza Stefana Garwatowskiego, ukazującą walki toczone przez LWP w rejonie Mirosławca. Przygotowano księgę pamiątkową, do której mogli wpisywać się odwiedzający goście.
Do dokumentów dołączono również listę poległych w walkach o wyzwolenie Mirosławca. Zawiera 293 nazwiska. Warto przy tym zaznaczyć, iż wiele wymienionych nazwisk świadczy o wielonarodowościowym przekroju Ludowego Wojska Polskiego.
Przed budynkiem muzeum zlokalizowano ekspozycję plenerową, gdzie ustawiono cztery działa artyleryjskie. Również przed budynkiem na specjalnym podjeździe, kilka lat wcześniej umieszczono czołg T–34. Wiele z eksponatów (odznaczenia, dokumenty, umundurowanie), to efekt społecznej pracy wspomnianych już wcześniej Zofii Kobusiewicz i Tadeusza Halamusa, którzy wolny czas poświęcali na objeżdżanie okolicznych miejscowości i zbieranie pamiątek powojennych. Ważnym elementem był również mocno wyeksponowany, wykonany z drewna przez artystę plastyka symbol Polski Walczącej, umieszczony w wejściu do głównych pomieszczeń.
W tym miejscu należy jeszcze wspomnieć o bardzo istotnym fakcie. Uroczyste otwarcie muzeum następowało dwukrotnie. Pierwsze nastąpiło 12 października 1984 r., miało charakter bardzo wojskowy, skromny wręcz, a spowodowane było wyznaczonym terminem i wspomnianymi wcześniej uroczystościami 40 – lecia Ludowego Wojska Polskiego. Osobą dokonującą przecięcia wstęgi był gen. Józef Baryła. Tuż po uruchomieniu wstępnym przystąpiono do wykańczania pozostałych pomieszczeń skrupulatnie wcześniej ukrytych.
Druga uroczystość otwarcia miała miejsce 16 marca 1985 r. Tym razem dokonał tego gen. Wojciech Jaruzelski. Była to dla niego szczególnie ważna uroczystość, gdyż jako młody podporucznik brał udział w walkach wyzwoleńczych właśnie w rejonie Mirosławca. Impreza miała znacznie barwniejszy charakter i przebieg. Na uroczystość zaproszono około 300 gości. Z Gdańska przywieziono orkiestrę i chór reprezentacyjny.
Z Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie wypożyczono specjalnie na tą uroczystość 4 sztandary. Przyjechała telewizja z modnym wówczas prezenterem Dziennika Telewizyjnego Karolem Nowakowskim. Przybyło wielu znanych aktorów i postaci z kręgu kultury: Witold Pyrkosz, Emil Karewicz, Emilia Krakowska, Janusz Przymanowski, Romuald Dobraczyński i wielu innych. Pojawiła się oczywiście szeroka reprezentacja Ministerstwa Obrony Narodowej i przedstawiciele zarówno rządu jak i partii. Wojewoda wręczał medale: złote, srebrne i brązowe – Zasłużony dla Województwa Pilskiego.
Mieszkańcy Mirosławca odczuli uroczystość na własnej skórze, gdyż przez niemal dwa dni miasto zostało całkowicie zamknięte dla ruchu. Mimo to, licznie wzięli udział w uroczystości.
Pierwszy okres działalności muzeum można określić, jako bardzo udany. Tłumy zwiedzających, goście z różnych zakątków kraju, również z zagranicy. Muzeum w Mirosławcu stało się obiektem zainteresowania niemal wszystkich okolicznych szkół, zakładów pracy, obowiązkowym punktem każdej wycieczki. Taka sytuacja trwała przez okres około 3 lat. Z czasem coraz rzadziej pojawiali się goście a obiekt częściej świecił pustkami.
Muzeum w Mirosławcu staje się z czasem problemem dla miasta. Mimo, że były fundusze, zabrakło koncepcji i pomysłu na dalszy rozwój i działalność. Dodatkowy problem to brak statutu muzeum. Pracownicy sami stworzyli i przygotowali taki statut, wzorując się na innych instytucjach tego typu. Pomysł jednak przepadł bezpowrotnie na jednej z sesji gminnych. Zmniejszono zatrudnienie do minimum, sporadycznie organizowano wystawy, ograniczono powierzchnię ekspozycji stałej z której, co ciekawe usunięto ze ścian kilka portretów np. Karola Świerczewskiego, Wandy Wasilewskiej, a nawet Wojciecha Jaruzelskiego. Powiązania i kojarzenie wymienionych postaci ze stalinizmem, komunizmem, stanem wojennym, wywoływały różne reakcje wśród nielicznych zwiedzających.

W grudniu 2011 roku Ośrodek Kultury w Mirosławcu podpisał umowę użyczenia muzealiów z Radowanem Protić, które niewątpliwe wzbogaciły obecną ekspozycję Muzeum. Rodzina pana Protić od wielu lat kolekcjonowała eksponaty, które pochodzą z okolic Mirosławca.

W chwili obecnej opiekę nad gmachem przejął dyrektor domu kultury i jego pracownicy. Muzeum zostało podzielone na dwie sale. Pierwsza z nich jest wyposażona w ekspozycje skupiające się głównie na walkach w rejonie Mirosławca. Uroczyste otwarcie drugiej sali odbyło się 26 sierpnia 2011 roku, jest to Sala Historii Lotnictwa Wojskowego w Mirosławcu. Pomysłodawcą wystawy jest Pan Emil Kweclich, Prezes Stowarzyszenia Miłośników Lotnictwa w Mirosławcu.

Na nowej ekspozycji przedstawiono historię 59 – letniej bytności sił powietrznych w Mirosławcu. Wystawa składa się z: fotografii i plansz przedstawiających wydarzenia lotnicze (m.in. wizyty Fidela Castro i Jurija Gagarina w Mirosławcu), fotela i mundurów pilota. Część wystawy poświęcono lotnikom, którzy zginęli w katastrofie samolotu CASA. Stowarzyszenie Miłośników Lotnictwa pozyskało mundur gen. bryg. pil. Andrzeja Andrzejewskiego.

Sala Historii Lotnictwa w Mirosławcu jest formą oddania hołdu polskim lotnikom, którzy w służbie Ojczyźnie oddali swoje życie.

W ekspozycji plenerowej tuż obok dział artyleryjskich i czołgu T-34 umieszczono samolot Su-22.

W muzeum czasami pojawiają się grupy turystyczne i zorganizowane wycieczki. Trafiają tutaj wędrowcy, rowerzyści i ciekawscy z zagranicy. Modne stały się tzw. lekcje historyczne odbywające się w salach muzealnych, w których biorą udział okoliczne szkoły i przedszkola. Z roku na rok muzeum cieszy się coraz większą popularnością, niestety stało się to za sprawą katastrofy CASY w styczniu 2008 roku. Turyści w ten sposób odwiedzają dwa miejsca upamiętniające poległych żołnierzy walczących o przełamanie Wału Pomorskiego i dwudziestu żołnierzy Sił Powietrznych, którzy zginęli w katastrofie.
Źródło: „Muzeum Walk o Wał Pomorski w Mirosławcu” Jarosław Ciechanowicz